Gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych, sójka rozmiarami zbliżona jest do kawki.
Sójka zamieszkuje cały obszar kraju, w górach dochodząc do 1400 m.n.p.m. Jej największe liczebności notuje się w drzewostanach liściastych, najrzadziej występuje w lasach górskich.
Gatunek częściowo osiadły; populacje z północy i wschodu podejmują czasami dalsze wędrówki na południowy zachód; mogą wtedy tworzyć wielkie, choć często luźne, stada, liczące kilkaset do tysiąca osobników, przez kraj przelatują sójki z krajów, gdzie warunki zmuszają je do migracji. Obce osobniki z północnej i wschodniej Europy pojawiają się od marca do kwietnia i jesienią od września do października. Szczególnie dużo pojawia się ich na Wybrzeżu, choć dolatują też do innych regionów kraju. W niektórych latach przeloty są tak liczne, że mają charakter inwazji. W minionych dekadach notowano stada złożone nawet z tysiąca sójek.
Najbarwniejszy spośród ptaków krukowatych Europy. Dobrze rozpoznawalny nawet z daleka po niecodziennym połączeniu ciemnej i jasnoczerwonobrązowej barwy z niebiesko-czarnym prążkowanym skrzydełkiem. Obie płci ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Sterówki i końce skrzydeł czarne. Ma brązowe tęczówki. Dziób mocny, stalowoszary lub czarny. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale mają bardziej czerwonawy odcień upierzenia i mniej kreskowany wierzch głowy.
Pożywienie Sójki stanowią, owady, jaja i pisklęta drobnych ptaków, nasiona i żołędzie, w zimie chętnie zjada zmarznięte jabłka.
Jesienią gdy żołędzie dojrzewają, sójka gromadzi je i zakopuje w sobie tylko znanym miejscu, w zimie gdy spadnie śnieg wykopuje je spod niego ( o tym było w poprzednim poście)
Od kwietnia do maja sójka składa 5 – 7 niebieskawych, nakrapianych jaj, które są wysiadywane 16 – 17 dni. Młode opuszczają gniazdo po ok 3 tygodniach.
Gniazdo sójki usytuowane jest w środkowej partii korony, w rozwidleniu gałęzi tuż przy pniu, głównie drzewa iglastego, rzadziej liściastego, czasem krzewu, najczęściej na wysokości 1 – 5 m. Luźna, dość płaska i mała konstrukcja ze zręcznie splecionych patyków i gałązek, na której znajduje się wyściółka z miękkich części roślin, traw, włosia, korzonków, piór czy mchu. Konstrukcję budują oboje przyszli partnerzy, razem też wysiadują jaja i karmią młode. W jego pobliżu ptaki zachowają się skrycie tak, że dostrzec je tam można tylko przypadkiem.
Wymiary sójki: długość ciała 33 cm, rozpiętość skrzydeł 53 cm, skrzydło złożone 17 – 19 cm, ogon 18 – 19 cm, waga 175 g.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Źródła: „Ptaki Polski” Jan Sokołowski; Warszawa 1988.
„Atlas Ptaków” Marcin Karetta; Bielsko-Biała 2010.
