Brzoza jest drzewem odwiecznie związanym z kulturą polską, już w średniowiecznych polsko- języcznych rękopisach pojawiają się wzmianki o brzozie i produktach z niej wyrabianych. Są to: oskoła- sok z brzozy, dziegieć- lepki gęsty syrop z kory brzozowej
Brzoza brodawkowata- charakterystyka:
Brzoza ta jest drzewem dużym, o gałęziach zwisających- w przeciwieństwie do również licznej w Polsce brzozy omszonej, która jest mniejsza, bardziej wątła i ma gałęzie skierowane ku górze- sztywniejsze i bardziej kruche.
Najbardziej charakterystyczna jest kora brzozowa- biała, łuszcząca się okrężnie, poprzecinana czarnymi, brązowymi bądź szarymi spękaniami i brodawkami.
Liście brzozy brodawkowatej są trójkątne, rombowate, podwójnie piłkowate, u nasady klinowate i całobrzegie. W odróżnieniu od liści brzozy omszonej, u której są one bardziej okrągłe, spodu nie mają owłosionego- omszonego.
Wysokość brzozy brodawkowatej dochodzi do 25 m, przy średnicach pnia do 60 cm. Często występuje ona także w postaci karłowatej. Pień do wysokości ok. 12-15 m wolny jest od gałęzi, cylindryczny.
Kwiaty brzozy:
Brzoza jest rośliną jednopienną- na danym egzemplarzu drzewa występują kwiaty męskie i żeński. Brzoza ma kwiaty wiatropylne, rozdzielnopłciowe, zebrane w wydłużone, kwiatostany. Kwiaty męskie, w baziach, które wykształcają się już jesienią i zimują na krótkopędach. Kwiaty żeńskie, zwisające na szypułkach, zimują w pączkach, z których wyrastają wiosną na bocznych krótkopędach, wraz z rozwijającymi się liśćmi. Brzoza kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Po zapyleniu kwiatów i zapłodnieniu, od lipca do września zawiązują się drobne, spłaszczone owoce.
Brzoza brodawkowata- owoce:
Owoce brzozy stanowią orzeszki, są one opatrzone dwoma błonkowatymi skrzydełkami i osadzone w katach 3-klapowych łusek, zebrane w wydłużonych, walcowatych owocostanach o długości 3-4cm. Owocostany za sprawą wiatru rozsypują się a nasionka dzięki skrzydełkom wędrują na dalekie odległości, znaleźć je można wtedy praktycznie wszędzie. Orzeszki brzozowe są w zimie przysmakiem wielu ptaków, m.in. czeczotek. Brzoza jest w stanie wytworzyć ogromną ilość nasion (nawet 50 milionów/ha), jednak ich zdolność kiełkowania jest niewielka (zaledwie około 15%) i trwa tylko do kolejnej wiosny. Mimo to, ze względu na małe wymagania pokarmowe i wilgotnościowe, jest w stanie szybko się rozprzestrzeniać.
System korzeniowy brzóz jest płytki, może silnie wyjaławiać glebę, w wyniku czego uniemożliwia wzrost wielu innych roślin w bezpośrednim sąsiedztwie.
Brzoza ma bardzo duże znaczenie użytkowe:
” Zioła i ich stosowanie” Maria Dziak, Barbara Kuźnicka: Warszawa 1987.
