Chmiel dzięki swojemu unikatowemu aromatowi i działaniu jest rośliną uprawianą i wykorzystywaną do produkcji przede wszystkim piwa ale także leków, kosmetyków i przypraw na całym świecie. Co warte podkreślenia w Polsce produkuje się rocznie ponad 4 tys. ton szyszek chmielowych wykorzystywanych później do produkcji piwa. Sprawia to, że jesteśmy szóstym producentem tego surowca na świecie.
Chmiel zwyczajny pochodzi prawdopodobnie z Azjii. W starożytności ceniono bardziej jego właściwości smakowe a nie lecznicze a sam Pliniusz zalecał chmiel jako jarzynę (młode pędy można przyrządzać jak szparagi). Dopiero od czasów Renesansu wprowadzono go do medycyny.
Chmiel jest pnącym krzewem osiągającym wysokość 5-6 metrów, na plantacjach nawet do 10 m.. Łodyga chmielu jest płożąca się lub pnąca, czterokanciasta, z haczykowato wygiętymi do tyłu włoskami na krawędziach. Zawsze wije się w prawo.
Liście naprzeciwległe, długoogonkowe, o 3 do 5 klapach na pędach głównych i bocznych. Tam, gdzie ukazują się kwiaty, liście są dużo mniejsze, najczęściej bezklapowe. Nasada sercowata, brzegi gruboząbkowane. Powierzchnia górna szorstka.
Chmiel zwyczajny jest roślina dwupienną- kwiaty męskie zebrane w szczytowe kwiatostany wyrastające wiechowatymi grupami z kątów liści. Kwiaty męskie mają pieciodzielny okwiat i pięć pręcików. Kwiaty żeńskie nie posiadają okwiatu, tworzą kwiatostany przypominające szyszki roślin iglastych i otocznie nazywane są szyszkami chmielowymi.
Chmiel w stanie dzikim występuje na żyznych i wilgotnych glebach, w zaroślach i wilgotnych lasach- najczęściej w olszynach i łęgach wierzbowych a także w starych parkach, ogrodach i na trenach ruderalnych. Rośnie pojedynczo lub w skupiskach.
Najczęściej uprawiany jest w ogrodach a także na skalę przemysłową- na plantacjach. Chmielowym zagłębiem Polski jest Lubelszczyzna, plantacje znajdują się także na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce.
Chmiel rozmnażany jest na wiosnę z korzeni.
Szyszki chmielowe zawierają olejki lotne, mieszaninę żywic, flawonoidy, garbniki, cholinę. Chmiel działa uspokajająco, antyseptycznie, łagodzi zaburzenia trawienia.
Źródła: „Dziko rosnące rośliny użytkowe” Jakub Mowszowicz: Warszawa 1975.
” Zioła i ich stosowanie” Maria Dziak, Barbara Kuźnicka: Warszawa 1987
