„JARZĘBINA” JARZĄB POSPOLITY (SORBUS AUCUPARIA)

0
1296

Jarzębina jest nazwą potoczną dla drzewa lub krzewu liściastego nazywającego się Jarząb Pospolity. Łacińskie słowo „aucupatio” oznacza polowanie na ptaki- niegdyś jagody jarzębiny używane były do zwabiania ptaków.

Jarząb mający postać drzewa osiąga wysokość do 15 m. wysokości, może przyjmować także postać wielopniowego, wysokiego krzewu.

Liście jarzębiny są nieparzystopierzaste, złożone z 9- 15 listków, które mają kształt lancetowaty a brzegi piłkowane, ich spód jest zazwyczaj szarawo owłosiony, długość do 6 cm.

Jarzębina kwitnie od maja do czerwca, jej kwiaty są białe, o średnicy ok 1 cm., zebrane są w wielokwiatowe baldachy.
Jarząb zwyczajny owocuje od lipca do października, jego owoce są kuliste, czerwone i mięsiste, w kształcie przypominają malutkie jabłuszka, w smaku są cierpkie.
Owoce jarzębiny nie są jadalne na surowo z powodu swojego cierpko- gorzkiego smaku, smak ten poprawia się po przemrożeniu, wtedy owoce nadają się na różnych rodzajów przetwory- dżemy, galaretki, kompoty, oraz do produkcji wódek (jarzębiak) i nalewek. Znajdują także zastosowanie w ziołolecznictwie: substancje w nich zawarte działają moczopędnie, przeciwbiegunkowo i łagodząco w dolegliwościach żołądkowych.

Kora jarzębiny jest szara i gładka, drewno miękkie, nadające się do obróbki, gałęzie są giętkie.

Jarząb pospolity jest gatunkiem pionierskim i zwykle jako pierwszy pojawia się w miejscach niezarośniętych drzewami czy krzewami, są to zręby czy wiatrołomy. Dobrze znosi różne warunki siedliskowe, często rośnie na bardzo jałowych glebach- piaskach, dobrze znosi zacienienie.
Występuje w całej Europie, południowo-zachodniej Azji, zachodniej Syberii. W Polsce pospolity na całym obszarze, w górach spotykany do pietra kosodrzewiny.

Owoce jarzębiny są przysmakiem ptaków takich jak drozd, kwiczoł czy jemiołuszka, ptaki te wydalając niestrawione nasiona Jarzęba przyczyniają się do jego rozsiewania.

Źródła: „Dendrologia” Włodzimierz Seneta: Warszawa 1983.
” Zioła i ich stosowanie” Maria Dziak, Barbara Kuźnicka: Warszawa 1987. 

             „100 najpiękniejszych roślin w Polsce” Renata Krzyściak-Kosińska, Marek Kosiński.