Od dawna polowałem na samczyka zięby, wiele razy udawało mi się sfotografować samiczkę, samca w dobrym oświetleniu i ciekawym otoczeniu nigdy.
Jednak w ostatni weekend udało się!
Wyszedłem na chwilę do samochodu zaparkowanego pod blokiem i wracając usłyszałem rytmiczne nawoływanie zięby- zobaczyłem pięknie ubarwionego samca siedzącego na świerku tuz przy bloku. Pobiegłem szybko po aparat, jednak, gdy wróciłem ze sprzętem, pana zięby już nie było. Zmartwiłem się trochę, bo okazja na zdjęcia była niepowtarzalna.
Po chwili jednak usłyszałem to samo nawoływanie tylko że z drugiej strony bloku. Szybko poszedłem w stronę dźwięku głosu wabiącego. Zobaczyłem ptaka siedzącego na gałęzi jabłoni, która miała już mocno rozwinięte pąki, samczyk podśpiewywał i dawał się fotografować na tle nieba. Ładnie wystawiał dzióbek do światła, po chwili przeleciał na pobliskiego świerka i nadal nawoływał.
Jego nawoływanie miało swój cel! Już po chwili przyleciała samiczka, także nawołując. Pani ziębowa miała dzióbek pełen materiałów zbieranych do budowy gniazdka. Po chwili obydwa ptaszki poleciały w stronę grupy wysokich i gęstych cyprysów, gdzie z pewnością budują swe gniazdko. Od tamtego czasu słyszę i widuję zięby bardzo często, cały czas prowadzą dostawy trawek i puszków do gniazda, już niedługo czas na złożenie jaj!
Wygląd zięby:
Ubarwienie samca w szacie godowej jest bardzo urozmaicone i kolorowe, najważniejszymi elementami są szaro- niebieska czapeczka wraz z karkiem oraz ceglasty spód ciała z podgardlem, charakterystyczne są dwa białe paski na skrzydłach i delikatne żółte kreskowania. Kolorystyka samicy zięby jest mniej efektowna- brak czerwieni i czapeczki, dominują u niej barwy oliwkowa, brązowa czy bezowa, policzki są żółtawe, na skrzydłach podobny wzór jak u samca.
Gdzie występuje zięba?
Zięba w dużej liczbie zasiedla całe terytorium kraju, w górach spotkać można ją do 1600 m.n.p.m. Zięba spotykana jest we wszystkich biotopach, gdzie są drzewa, często w bliskości człowieka. W okresie lęgowym zamieszkuje różne typy lasów i borów z ubogą warstwą krzewów i ziół, grupy drzew liściastych lub iglastych rosnących na polach, w ogrodach, alejach, zadrzewienia i parkach w miastach. Od jesieni do wiosną często widuje się zięby na otwartych terenach, gdzie żywi się nasionami roślin. Niekiedy odwiedza wtedy karmniki i gospodarstwa rolne, gdzie obok hodowanych zwierząt znajduje łatwy pokarm.
Wędrówki zięby:
W Polsce jest to gatunek lęgowy, jednakże coraz więcej osobników zimuje. Nazwa naukowa odnosi się do tego, że samice odlatują, a większość samców zostaje, aby bronić terytoriów. To gatunek o dużej plastyczności pod względem wymagań środowiskowych. Przelot wiosenny zaczyna się w połowie marca a kończy na początku maja. Migracja jesienna zaczyna się we wrześniu i trwa do końca października. Zięby latają w dużych grupach.
Pożywienie zięby:
Zięba zazwyczaj żeruje na ziemi. Zjada głównie nasiona oraz owoce jagodowe, jabłka, śliwki, porzeczki i gruszki. W trakcie pożywiania się, porusza się drobnymi kroczkami i ciągle kiwa głową. Sporadycznie spija nektar z kwiatów i sok spływający z drzew. Wiosną, w okresie lęgowym, owady i inne bezkręgowce zbiera z liści i gałązek, a w pozostałą część roku podstawę pożywienia stanowią nasiona chwastów, roślin zielnych, drzew i krzewów, a czasem też pąki drzew. Poza tym od wiosny do jesieni zjada owoce, owady i pajęczaki zbierane z gałązek i ziemi. Pisklęta karmione są małymi owadami i ich larwami oraz pajęczakami, czasami drobne nasiona dziko rosnących roślin.
Gniazdo zięby:
Większość gniazd umieszczona jest na drzewach w rozwidleniu gałęzi lub tuż przy pniu. Zwykle umieszczone poniżej 4 m nad ziemią. Nie przymocowane do gałęzi, jedynie głęboko pomiędzy nie wciśnięte. Zazwyczaj niczym nie osłonięte, ale dobrze zakamuflowane porostami lub pajęczynami, ma kształt misternie uwitej miseczki. Trudno je dostrzec z ziemi. Warstwa zewnętrzna składa się z owadzich kokonów, porostów, źdźbeł trawy, korzonków i kory brzozowej, przymocowane do gniazda pajęczynami. Warstwa środkowa w różnych proporcjach zbudowana z liści i mchu, zdarzają się całkowicie liścienne lub mchowe gniazda. Wyściółka z drobnych piórek, suchej trawy, sierści i włosia.
Samica sama buduje gniazdo, zwykle miesiąc po przylocie z zimowiska, umieszczone na świerkach, jałowcach, drzewach liściastych. Zbiera materiał w najbliższej okolicy, aby jeszcze lepiej się maskowało. Samiec w tym czasie jej i gniazda strzeże.
Lęg zięby:
Od kwietnia do maja zięba składa 4-5 niebieskawych, ciemnobrązowo nakrapianych jaj- kropki te przypominają dziurki wypalone żarzącą się zapałką w papierze. Jaja wysiadywane są około 2-ch tygodni przez samą samicę, która w czasie wysiadywania karmiona jest przez samca.
W trakcie klucia i opieki nad pisklętami samiec ciągle dokarmia partnerkę. Pisklęta mają intensywnie czerwone wnętrze dzioba, bez wzorów, porośnięte są jasnoszarym puchem; gniazdowniki. Przebywają w gnieździe około 14 dni, ale w razie zagrożenia mogą je opuścić wcześniej. Po 12-15 dniach są już zdolne do lotu. Młode karmią jednak oboje rodzice, przy czym samica znacznie częściej. Dostają od nich owady, które gromadzą w wolu, po czym wypluwają je do dziobów wyczekujących na to niecierpliwie piskląt.
Wymiary zięby:
- długość ciała ok. 14- 16 cm
- rozpiętość skrzydeł ok. 26–27 cm
- masa ciała 17–26 g
- długość ogona 7 cm
Źródła: „Ptaki Polski” Jan Sokołowski; Warszawa 1988.
„Atlas Ptaków” Marcin Karetta; Bielsko-Biała 2010.
„Atlas Ptaków” Dominik Marchowski; Warszawa 2013
